Kamercommissie: beleid wordt niet of nauwelijks geëvalueerd op onbedoelde effecten voor burgers

Kamer en kabinet hebben de uitvoering van beleid jarenlang ‘verwaarloosd’. Dat is een van de conclusies van een Tweede Kamercommissie die de afgelopen tijd onderzoek deed naar het functioneren van uitvoeringsorganisaties. Voorgenomen beleid wordt niet altijd goed getoetst op uitvoerbaarheid en beleid wordt niet of nauwelijks geëvalueerd.

Afgelopen februari bracht de Tijdelijke commissie Uitvoeringsorganisaties (TCU) het rapport ‘Klem tussen balie en beleid’ uit. Hierin wordt het functioneren van drie uitvoeringsorganisaties onder de loep genomen: de Belastingdienst, het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) en het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV).

Wet- en regelgeving pas na vijf jaar geëvalueerd
Een van de conclusies van het rapport is dat beleid niet of nauwelijks wordt geëvalueerd op onbedoelde effecten voor burgers. Veel wet- en regelgeving wordt pas na vijf jaar geëvalueerd, ook als er snel na invoering een grote impact op burgers is. Zo kan het dus te lang duren voordat problemen in de uitvoering aan het licht komen.

Volgens TCU zijn Kamerleden meer geneigd te reageren op incidenten dan om de effecten van beleid structureel te monitoren en ervan te leren. Kamer en kabinet zouden de uitvoering van beleid jarenlang hebben ‘verwaarloosd’. Er wordt te weinig gecheckt wat de gevolgen zijn van nieuwe wetten en regels.

Voorgenomen beleid niet altijd goed getoetst op uitvoerbaarheid
Daarnaast staat in het rapport dat de Tweede Kamer, departementen en uitvoeringsorganisaties niet goed samenwerken bij de totstandkoming en uitvoering van beleid. Er is te weinig interesse ín en kennis ván elkaars werkzaamheden. Hierdoor wordt voorgenomen beleid niet altijd goed getoetst op uitvoerbaarheid. Maatregelen die voortkomen uit gedetailleerde regeerakkoorden worden meestal überhaupt niet getoetst op uitvoerbaarheid.

Om uitvoerbare wetten te kunnen maken, zijn uitvoeringstoetsen op voorgenomen beleidsmaatregelen echter van groot belang. Die toetsen worden volgens de TCU niet altijd aangeboden en als dat wel gebeurt, verschillen ze in vorm en diepgang. Ook treedt er regelmatig ‘vergroening’ op van de informatie die erin staat: die wordt rooskleuriger voorgesteld dan ze volgens de werkvloer is.

Sira Consulting
Sira Consulting is gespecialiseerd in beleidsevaluaties. Om te bepalen of beleid de beoogde doelen realiseert, moeten de gevolgen van bestaand beleid in kaart worden gebracht. Hiertoe voeren wij ex ante en ex post evaluaties uit en maatschappelijke kosten-baten analyses uit.

Daarnaast geven wij inzicht in de maatschappelijke effecten van nieuw beleid voor ondernemingen, burgers en voor de overheid. Hiermee kan het juiste beleidsinstrument worden gekozen. Zo helpen wij overheden toekomstbestendig beleid te maken.

Ook realiseren wij merkbare verbeteringen in proces én uitvoering. Met methoden als klantreizen en regeldrukonderzoeken maken we inzichtelijk wat goed gaat en wat beter kan. We helpen overheidsorganisaties met creatieve en innovatieve oplossingen voor organisatorische en maatschappelijke vraagstukken.