Evaluatie Wet elektronische registratie notariële akten naar Tweede Kamer

In opdracht van het ministerie van Financiën heeft Sira Consulting onderzoek gedaan naar de effecten van de Wet elektronische registratie notariële akten, die op 1 januari 2013 in werking trad. Het ministerie streefde met de wet naar een verlaging van de administratieve lasten voor het notariaat en een besparing van de uitvoeringskosten van de Belastingdienst. In het onderzoek is nagegaan in hoeverre deze doelstellingen zijn gerealiseerd. Het onderzoeksrapport is 15 december 2020 aangeboden aan de Tweede Kamer.

Uit het onderzoek komt naar voren dat de wet heeft geleid tot een verlaging van de administratieve lasten voor het notariaat van circa € 12 miljoen per jaar, een aanzienlijk hogere verlaging dan de vooraf geraamde € 4,9 miljoen per jaar. Daarnaast laat het onderzoek zien dat de wet heeft geleid tot een besparing op de structurele uitvoeringskosten van de Belastingdienst van circa € 5 miljoen per jaar. Deze besparing valt in praktijk lager uit dan de vooraf geraamde besparing van circa € 6,4 miljoen per jaar. De gerealiseerde besparingen zijn vooral het gevolg van de elektronische registratie van notariële akten in een systeem beheerd door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB). De uitvoeringskosten van de Belastingdienst zijn ook verminderd, doordat de registratie van onderhandse akten is beperkt tot akten waarvoor registratie wettelijk vereist is voor de geldigheid van de rechtshandeling.

Het rapport geeft niet alleen antwoord op de vraag in hoeverre de doelstellingen van de wet zijn gerealiseerd, maar geeft ook inzicht in mogelijke vervolgacties om het stelsel van registratie nog beter te laten functioneren. Met name voor de registratie van onderhandse akten is verbeterpotentieel aanwezig. Verbetermogelijkheden hebben betrekking op het digitaliseren van het papieren registratieproces. Op politiek-bestuurlijk niveau is een discussie nodig om te bepalen welke partijen de rol van ‘bewaarder’ van het register van onderhandse akten kunnen overnemen van de Belastingdienst.