Ontwerp financiële draagkrachttoets online kansspelen

Sinds de legalisering van online kansspelen in 2021 bestaan er zorgen over de bescherming van spelers tegen financiële schade en verslaving. Hoewel de Wet Kansspelen op Afstand (Wet Koa) al meerdere keren is aangescherpt, blijkt uit recente evaluaties dat spelers nog onvoldoende worden beschermd. Een belangrijk knelpunt is dat stortingslimieten nu per aanbieder gelden, terwijl spelers vaak bij meerdere aanbieders actief zijn.

Overkoepelend stortingslimiet met financiële draagkrachttoets

Om spelers beter te beschermen, werkt het ministerie van Justitie en Veiligheid aan een overkoepelend stortingslimiet met een financiële draagkrachttoets. Deze toets moet voorkomen dat spelers meer geld inzetten dan zij zich kunnen veroorloven, met financiële problemen of verslaving tot gevolg.

In opdracht van het ministerie onderzochten Sira Consulting en Vanberkel Professionals hoe deze toets kan worden ingericht en welke randvoorwaarden daarvoor gelden. Daarbij is gekeken naar bestaande draagkrachttoetsen in andere sectoren en zijn betrokken partijen geïnterviewd over relevante indicatoren van financiële draagkracht en aandachtspunten voor het ontwerp en de uitvoering van de toets.

Feitelijke gegevens als basis met open banking

Het onderzoek heeft geleid tot drie varianten voor de financiële draagkrachttoets, opgebouwd uit drie stappen:

1. Controle op curatele en bewind;
2. Controle op betalingsachterstanden;
3. Toets op financiële ruimte.

Voor deze laatste stap zijn drie varianten uitgewerkt: een toets op basis van feitelijke inkomsten en uitgaven, een toets met vaste normpercentages en een toets met gedifferentieerde normen per doelgroep. De variant op basis van feitelijke gegevens met gebruik van open banking wordt aanbevolen.

Door gebruik te maken van open banking-gegevens (PSD2) kan de financiële situatie van spelers objectief en actueel worden beoordeeld, zonder dat zij handmatig bewijsstukken hoeven aan te leveren. Dit verlaagt de administratieve lasten aanzienlijk en maakt de toets gebruiksvriendelijker en betrouwbaarder.

Aandachtspunten voor invoering

In de conclusie wordt benadrukt dat de draagkrachttoets alleen effectief kan zijn als deze wordt ingebed in een breder pakket aan maatregelen. Flankerend beleid is nodig om te voorkomen dat spelers uitwijken naar het illegale aanbod, waar geen toezicht of bescherming geldt. Denk aan gerichte handhaving tegen illegale aanbieders, toegankelijke voorlichting over risico’s en hulpverlening bij gokproblematiek, en samenwerking met banken en betalingsverwerkers om illegale transacties te blokkeren.

Daarnaast adviseren de onderzoekers om de draagkrachttoets na drie jaar te evalueren, samen met de algemene stortingslimiet. Zo kan worden beoordeeld of de maatregelen daadwerkelijk bijdragen aan verantwoord speelgedrag en of de uitvoeringslasten in verhouding staan tot het beschermingsdoel.

Benieuwd naar alle bevindingen en aanbevelingen? Lees het volledige rapport [hier].